Spelen is de meest wezenlijke activiteit van jonge kinderen. Er bestaan vele definities van spel. Iedere wetenschapper legt zijn eigen accenten en dat maakt het onmogelijk om, als je recht wil doen aan de rijkdom en complexiteit van spel, voor een juiste eenduidige definitie te kiezen. Een kenmerk van spel is flow, het volledig opgaan in je eigen spelwereld, in jezelf. Het optimaal beleven van het moment. Vrij spel is dan ook onontbeerlijk voor een gezond functioneren. Kinderen hebben momenten van vrij spel dan ook echt nodig. Ook in ons land is de druk voelbaar om jonge kinderen voor te bereiden op het schoolse leren in de basisschool en dat gaat ten koste van het spontaan spelend leren. Tijdens vrij spel bewerkstelligt de stelling: ’meten is weten’ het observeren door ‘de bril van de meetlat’ in plaats van kijken vanuit een open, sensitieve houding (uit *Singer 2016).
Het zo broodnodige vrije spel waarbij volwassenen observeren en zo nodig kindvolgend meespelen, is een van de dagelijkse steeds terugkerende spelactiviteiten. Tijdens dat vrije spel bepalen kinderen hun eigen spelvorm en spelthema. Alle spelvormen worden even zeer gewaardeerd. Kinderen spelen omdat ze dat leuk vinden. Spelen is een doel op zichzelf.
De reportage “spelontwikkeling” is in 2010 geproduceerd in opdracht van NTR/TELEAC voor het themakanaal LERAAR 24.
Productie: Media Profile, Jo Dautzenberg / Roger van de Poel.
Bekijk de reportage hier.
Observeren en kindvolgend meespelen
Tijdens het vrije spel observeert de volwassen spelpartner de spelbetrokkenheid en de spelvormen. Zo nodig speelt zij of hij kindvolgend mee. De volwassen spelpartner imiteert de handelingen van het kind en verwoordt daarbij de eigen verwondering. Met toegevoegde spelhandelingen en opmerkingen worden reacties uitgelokt.
De reportage “kindvolgend meespelen” is in 2010 geproduceerd in opdracht van NTR/TELEAC voor het themakanaal LERAAR 24.
Productie: Media Profile, Jo Dautzenberg / Roger van de Poel.
Bekijk de reportage hier.
Spelend leren
Mijn spelen is leren, mijn leren is spelen (Hiëronymus van Alphen1746 tot 1803).Voor jonge kinderen is spel de motor van ontwikkeling. Jonge kinderen spelen omdat ze dat leuk vinden en leren onbewust. In een uitnodigende spelomgeving komen kinderen tot betrokken spel. Niet alle Kinderen komen vanzelf tot betrokken spel zij kunnen wel o.l.v. een volwassen spelpartner leren spelen alsook spelend iets leren. Speelpleziermethodiek stimuleert dagelijks tegelijkertijd de spel- en taalontwikkeling door de inzet van het geleid spel in de grote groep. Iedere dag start met een demonstratiespel waarin de betekenis van aan spelhandelingen gelinkte nieuwe woorden worden uitgebeeld. Aansluitend wordt een pantomimespel gespeeld waarin de kinderen de betekenis van de nieuwe woorden net-alsof uitbeelden en zo lijfelijk ervaren. Tijdens het vrije spel zie je spelhandelingen uit het demonstratiespel terug. Je hoort dat de kinderen de nieuwe woorden gebruiken. Het geleid spel in de grote groep is dan ook een betekenisvolle manier om zowel spel te stimuleren als spelend nieuwe woorden te leren.
*Singer, E. 2016 observeren kern van opvoeden. HJK, 44(2) 4-7
De reportage “spel-taal” is in 2010 geproduceerd in opdracht van NTR/TELEAC voor het themakanaal LERAAR 24.
Productie: Media Profile, Jo Dautzenberg / Roger van de Poel
Bekijk de reportage hier.
